Carillon op het Vaillantsplein als aandenken aan onafhankelijkheid 1975

In mei 2020 verscheen het geschiedenisboek Oog in oog met Paramaribo. Verhalen over het herinneringserfgoed. Eric Kastelein reconstrueert met oog voor detail 111 vaak vergeten geschiedenissen over bijzondere mensen en gebeurtenissen. De verhalen worden verteld vanuit de tijd waarin ze speelden. Dreamz World publiceert de komende tijd iedere maand een verhaal uit dat boek (verkrijgbaar bij de boekwinkel).

De pers: ‘Soms krijg je een boek in handen dat je niet meer weglegt. En dat gebeurt met Oog in oog met Paramaribo’ -Stichting Gebouwd Erfgoed Suriname; ‘Zijn aantrekkelijke naslagwerk verdient een groot lezerspubliek.’- Peter Meel in Nederlandse Boekengids; ‘Een waardevol en rijk boek.’ – Ko van Geemert in Parbode Magazine; ‘Een aanrader (…)’, ‘(…) een belangrijk stuk erfgoed vastgelegd.’ – Jerry Dewnarain in de Ware Tijd.

Carillon op het Vaillantsplein als aandenken aan onafhankelijkheid 1975

Duizenden belangstellenden verzamelen zich op zaterdagmiddag 25 februari 1978 op het Vaillantsplein. Zelfs alle plekken op de betonnen rand van de fontein van het Statenmonument zijn bezet. Voor Suriname zijn aanwezig president Johan Ferrier, voorzitter Emile Wijntuin van de Staten van Suriname, minister mr. Achmed Karamat Ali, minister Ludwig Zuiverloon, minister Soerdj Badrising, minister Cornelis Ardjosemito, kolonel Yngwe Elstak, hoofdcommissaris Jimmy Walker en veel parlementariërs. Nederland wordt vertegenwoordigd door onder andere de ondervoorzitters van de Eerste en Tweede Kamer de heren J.B. Broeksz en C.F. Kleisterlee en de Nederlandse ambassadeur drs. H. Leopold.

De Militaire kapel zwijgt als minister Karamat Ali van Openbare Werken en Verkeer rond vijf uur naar voren loopt. De afdeling Landsgebouwen van zijn ministerie heeft het ruim tien meter hoge carillon gebouwd en hij overhandigt de sleutel van het monument aan de heer Broeksz. Die legt op zijn beurt de sleutel in de handen van Emile Wijntuin. Gedrieën lopen ze de buitentrappen op naar het stokkenklavier op de bovenste verdieping. Daar speelt de Surinaamse musicus J. Emanuelson de eerste tonen en de beiaard is in gebruik.

Geschenk van de Eerste en Tweede Kamer der Staten-Generaal
Twee en een half jaar eerder, bij de feestelijkheden rond de onafhankelijkheid op 25 november 1975, overhandigt een delegatie van Nederlandse parlementairs een maquette van het te bouwen carillon aan voorzitter Emile Wijntuin van de Staten van Suriname. Als het uit beton opgetrokken monument in 1978 gereed is, telt het drie verdiepingen. Op het platte dak staat een bronzen klokkenspel, dat bestaat uit 24 klokken die in een stalen klokkenstoel hangen. De beiaard is gemaakt door de Nederlandse klokkengieterij Koninklijke Eijsbouts.

Het klavier voor het handspel en de elektronische bediening staan in de speelcabine bovenin.  Het carillon speelt automatisch ieder kwartier van ’s ochtends zes uur tot ’s avonds acht uur. De muziek begint en eindigt met het Surinaamse volkslied. Andere liedjes die gespeeld worden zijn Peroen Peroen mi patron, Ghori ghori, Tedang bulang en Sebie baroeba.  Het carillon beschikt tegenwoordig over tientallen melodieën.

Onderhoud door Telesur
Telesur zorgt sinds midden jaren negentig voor het onderhoud van de toren. Vanaf die tijd zijn het gebouw en het carillon drie keer grondig gerenoveerd. Het bedrijf wordt hierin ondersteund door medewerkers van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed uit Nederland. Deze specialisten voeren regelmatig inspecties uit en stellen aanbevelingen op.

Dat het in het verleden mis kon gaan blijkt uit een krantenkop van de Vrije Stem in juni 1978: Stilte rond ons Carillon. Een jaar later zijn de problemen nog niet voorbij: Carillon zwijgt reeds maanden. Met die moeilijkheden heeft Telesur afgerekend.

Firma Jong A Kiem
Het carillon op het Vaillantsplein is niet het eerste klokkenspel in Suriname. Als geschenk aan het winkelende publiek laat de eigenaar van firma Jong A Kiem in 1964 aan de gevel van zijn nieuwe winkel veertien bronzen klokken in twee verticale banen aanbrengen, met daarboven een bronzen uurwerk. De acht grootste klokken dragen letterlijk – want meegegoten – de namen van de Surinaamse districten. Voor wie wandelt door de Steenbakkerijstraat klinken de door musicus en componist Eddy Snijders bewerkte Surinaamse liedjes zoals Switie Sranang, Ba anansi en Mi no wani moro. Klónken, want tegenwoordig staat de winkel op nummer 66 leeg en zwijgt de muziek.