In memoriam: MD Ramzan (Paloeloe)
Het veelbewogen leven van een Legend in de Hindoestaanse gemeenschap: MD Ramzan, bekend als oom Paloeloe
Wie was hij? Wat betekende hij voor zijn familie en vrienden.
MD Ramzan heeft geleefd en is een voorbeeld en pionier geweest voor velen in de Hindoestaanse gemeenschap en ondernemerswereld.Hij was een uniek en zorgzaam persoon met een optimistische kijk op het leven, waarbij zijn gezin het middelpunt vormde van zijn bestaan. Zijn 10 kinderen, 14 kleinkinderen en 10 achterkleinkinderen zijn dankbaar voor alles wat hij voor zijn gezin heeft betekend. Zij kijken terug op een liefdevolle band met hem en zullen nu zonder hem moeten leren leven.
Wie was hij voor zijn gezin?
“Behalve een inspiratie en leermeester was hij voor ons een liefdevolle vader, schoonvader en grootvader. Een rots in de branding, een steun en toeverlaat. Hij was gek op zijn kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen en wij ook op hem. We vonden het heerlijk om samen te zijn. Hij gaf ons het gevoel dat we allemaal kostbare parels waren, maar gezamenlijk waren wij zijn parelketting.” Helaas heeft hij zijn twee docters Rinia en Laike verloren en heel recent ook zijn kleinzoon Riaaz. De dood laat ons zien hoe broos en kwetsbaar wij mensen zij. Ook al weet iedereen dat de dood bij het leven hoort, maar toch iedere keer als iemand wordt weggenomen waar je veel van houdt, is het pijnlijk en bieden wij elkaar troost.
“Dankbaarheid om alle liefde en zorg die hij tijdens zijn leven aan ons gegeven heeft en dankbaar omdat wij ons leven met hem hebben mogen delen. Ik kan u vertellen dat bij ons thuis er altijd levendig en gezellig was. Op zaterdags was er altijd een zoete inval…iedereen kwam en bleef hangen en er werd gekookt en gegeten, gelachen en gehuild. Je kon met hem over alles praten, discussiëren en je eigen mening hebben. Hij daagde je uit, was streng maar rechtvaardig tegelijkertijd. Maar puntje bij paaltje was zijn wil wet..haha.. en zijn wet was altijd goed. En wij moesten onderling altijd in harmonie met elkaar omgaan. Als er een onderlinge onenigheid was moest dat worden uitgepraat. Geen ruzie met hem. Nooit boos gaan slapen. Je maakte het goed. Je werd uitgedaagd om je eigen mening te hebben, maar geen strijd.
Alle feestdagen vierden we samen kerst, pasen, Ied en verjaardagen. Hij had een vrij wereldse geest. Hield van de Hindoestaanse waarden en normen, maar ook van de Amerikaanse leefstijl en verschillende muzieksoorten. Hollandse muziek van bijv. Ben Cramer, die hem heeft toegezongen in het verzorgingshuis vorig jaar. Naast zijn kinderen hield hij ook van zijn schoonzonen en schoondochters. Die werden met net zoveel liefde opgenomen. En de schoonzonen werden als het kon ook meegenomen in zijn zakelijke wereld. Als hij zag dat je talent had dan zette hij je in en werd je meegenomen in zijn bedrijf. Hij hield ook van muziek. Zijn zoon en schoonzonen zaten bijna allemaal in een bandje en konden zingen en dan maakte hij daar gebruik van. Hij vond het prachtig als zijn schoonzonen konden zingen en vertelde dan trots…hij is mijn zoon en dan glunderde hij met zijn ogen.
Hij vierde het leven. En als het gezin een uitnodiging kreeg, gingen we met ons allen…Dan kwamen we met 5 auto’s aan. Dagelijks zaten we aan de lange eettafel met zijn allen te eten. Want hoe druk hij het ook had, hij vond het belangrijk om samen aan tafel met zijn kinderen om 18.00 uur te eten.
Hij vertelde ons allemaal levendig zijn levensverhaal. Dit wil ik graag met u delen: Op 23 juni 1928 werd hij geboren op Commewijne, Plantage Margarita, als oudste zoon van 6 kinderen. Hij zorgde al op jonge leeftijd voor zijn broers en zusjes.
Als kleine dappere jongen van 7 jaar hielp hij iedere dag zijn moeder door eerst koeien te melken om daarna groente te verkopen op de markt. Dan liep hij dan meer dan 2 uur met een mand (baskiet) op zijn hoofd naar de markt om de groente te verkopen. Dan kocht met dat geld wat hij op zo n dag verdiende een stukje brood. En met de opbrengst van de dag konden zijn moeder en broers en zusje eten en drinken. Hij was al een goede onderhandelaar want hij wist op deze leeftijd al goed wanneer hij de juiste deal had gemaakt om de groente te verkopen.
Vervolgens liep hij weer 2 uur terug naar huis.
Als hij thuis kwam wachtte zijn moeder hem op met een lantaarn want het was al donker. Hij was dan zo moe en tijdens zijn avondeten vertelde hij zijn moeder hoe de verkoop van de dag was gegaan. Vaak viel hij tijdens zijn terugkoppeling in slaap, maar hij hoorde zijn moeder huilen, die het zo triest vond dat hij zo hard moest werken voor hun bestaan.
Dit verhaal heeft hij ons allen verteld, zijn kinderen kleinkinderen en achterkleinkinderen. Wat een respect hebben wij voor hem.
Toen hij 13 jaar was ging hij bij een pandiet genaamd Kanhai in de leer. Hij leerde in deze tijd veel vrienden kennen die hem onderrichten in Nederlands, rekenen. Hij was immers nooit in de gelegenheid geweest om naar school te gaan door het harde werken en het zorgen voor het gezin als oudste. Hij heeft zich laten onderwijzen door zijn geschoolde vrienden. Daar hebben wij veel bewondering voor. Later heeft hij door het lezen van kranten, praten met intellectuelen en door zelfstudie veel kennis opgedaan. Dat is het bewijs van een intelligente man met doorzettingsvermogen, wijsheid en geloof…geloof en vertrouwen in zichzelf. “kunnen wij veel van leren, niet klagen, maar kijken naar kansen en mogelijkheden benutten om vooruit te komen in het leven.” Veel van zijn jeugdvrienden zijn zijn beste vrienden gebleven.
In de winkel waar hij werkte bracht hij bestellingen weg, verkocht hij knopen en garen en leerde hij kleren te maken. Hij ging naar zijn oom Mohammed Joesoef aan de Waterkant en daar leerde hij als kneepjes van echte kleermakerij. Hij werd een topper in zijn vak en hij werd opgemerkt door de familie Ilahibaks in Paranam. Hij werkte met zijn boezemvriend en groeide hij door in het vakgebied “Tailor made kostuums.”
Toen hij ongeveer 17 jaar was ging hij terug naar de plantage om zijn vader te helpen die daar een kruidenierswinkel had en een koffie/ cacao plantage. (waarbij de bekende Jamin ook afnam). Op deze plantage is hij getrouwd op 22-jarige leeftijd met Hilda Sheotahul. Zij was toen 17 jaar. Later ging hij terug naar de stad en opende hij zijn eigen confectiezaak aan de Koningsstraat genaamd Paramounth. Naast de bekende Jhonny confectie behoorde hij in die tijd bij de bekende gerenommeerde confectiezaken. Hij was inmiddels modelkleermaker.
Doordat hij lid was van de oude Palace hotel, Torarica, de Lions club Amos, organiseerde hij eigen modeshows met Surinaamse live bandjes van toen, waar veel bezoekers op af kwamen. Hij kreeg aandacht van de toenmalige regering en hij haalde mooie opdrachten om alle staatsbedrijven te kleden, uit het binnenland (waaronder Shell), maar ook uit het buitenland. Daarnaast leverde hij maatwerk op Curaçao en is daar ook op tv geweest. Ook heeft hij toenmalige bekenden gekleed waaronder Rock Hudson die voor een filmopname in Suriname was.
Zijn onderneming groeide en hij liet een zaak bouwen aan de Steenbakkerijstraat. Hij had een neus voor succesvol ondernemen op diverse vlakken. In die tijd had hij ook oog voor muzikaal talent en was promotor van lokale Surinaamse artiesten, die hij hielp om mee te doen aan zangcontesten. Tegelijkertijd zat hij ook in vastgoed en projectontwikkeling/huizenbouw.
Hij kocht kavels, bouwde huizen en verkocht deze weer. Overal waar hij kansen zag pakte hij deze aan en probeerde hij er een succes van te maken. Een icoon werd hij genoemd, deze toenmalige succesvolle ondernemer die het leven vierde met zijn gezin, kinderen, familie en zijn vele vrienden die hem altijd trouw zijn gebleven.
Zijn kinderen hebben een welvarend en onbezorgd leven gehad. Als een van de eerste Hindoestanen besloot hij om in 1969 naar Nederland te komen met zijn vrouw Hilda, oudste dochter Rinia en kleindochter Nazima voor de medische zorg van zijn dochter Rosita die in Suriname niet geholpen kon worden aan haar klachten. Alles had hij opgegeven en verkocht om een nieuwe toekomst in Nederland op te bouwen. Hij ging eerst werken voor een bedrijf, maar al snel kriebelde zijn ondernemersbloed weer en keek hij naar mogelijkheden om als ondernemer met een eigen bedrijf wederom te starten in Nederland. Vervolgens heeft hij de overige gezinsleden, bestaande uit zijn kinderen, schoonmoeder en schoonzus in 1970 over laten komen. Met zijn allen woonden zij samen in een dubbel herenhuis in Den Haag (Archimedestraat).
In 1973 opende hij zijn eerste zaak in Den Haag: Paloeloe, aan de Weimarstraat. Dit was een import export bedrijf, een tropische winkel, rotishop een platenzaak met ook nog een reisbureau.
Hij importeerde eigen chutney, eigen diepvries pomtayer enz. Hij heeft in Den Haag winkels gehad aan Hobbemastraat, van de Vennestraat en Paul Krugerlaan. Later importeerde hij ook exotische softdrinks zoals Chubby, Colecold en Busta. Ook produceerde eigen platen met zijn eigen label Paloeloe production. Maar dat was niet alles. Hij organiseerde ook shows, met bekende Bollywood artiesten, zangers, zangeressen, acteurs en actrices. Enkele voorbeelden zijn Jagjiet Sing en Chitra Sing, Mitun Chakraborty, Babla en Kanchan, Yousouf Azaad Quawaal en niet te vergeten Kumar Sanu, Shilpa Shetty en Lucky Ali.
Maar waar hard gewerkt wordt moet ook gefeest worden, om successen te vieren en plezier met gelijkgestemden te delen. In de jaren ’80 besloot hij een nieuw concept in het leven te roepen:
de toenmalige bekende New Years Milan. Dit feest waar iedereen jaarlijks naar uitkeek organiseerde hij met zijn ondernemersvrienden Nandan, Sam Ramcharan, Frans Faja Lobie, Prem rijschool Carmen, Pyare & Sjaam Guptar. Dit zijn de bouwstenen geweest voor de NR New Years Party in Hotel Bel Air in 2012 en de NR RED Carpet in het Kurhaus waar hij altijd als trotse ere gast aanwezig was als zijn kleindochter Nazima deze in zijn voetsporen organiseerde op haar geheel eigen wijze.Hij heeft altijd zijn kinderen en kleinkinderen gestimuleerd in het ondernemerschap en stond hun altijd met raad en daad vanaf de zijlijn te coachen. Zoals zijn zonen Ronald die vandaag de dag actief is met Paloeloe travel & Faroek Sheotahul met zijn cateringbedrijf. Zijn naamsbekendheid en reputatie vond hij erg belangrijk. “Laat mijn naam voortbestaan!” Dat hebben zij in zijn ogen gedaan.
Naar buiten Nederland besloot hij in de jaren ’90 ook te ondernemen in India, waar hij een grote muziekopname studio heeft gebouwd. Deze studio trok de meeste bekende Bollywoodartiesten, zangers en zangeressen en had 3 aparte opname ruimtes. Hij bracht eigen labels uit onder Paramounth music India als eigen merk. Ook heeft hij diverse Hindoestaanse artiesten bekend gemaakt door platen en cd’s uit te brengen. Nadat hij in India zes jaar gevestigd was met zijn bedrijf keerde hij weer terug naar Nederland. Hij is immers een familiemens en hij miste zijn kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen net zoals zij hem ook misten.
Ten slotte heeft hij zich ook ingezet voor diverse goede doelen, waaronder de moskee Jamaat al Imaan in Den Haag, maar ook hulp aan kinderen in India.
In India heeft hij een foundation opgezet tbv blinde weeskinderen voor scholing en voedsel. Een Duitse Ulrich Gounka nu bekend als eerwaarde Ghaliet beheert deze foundation.
“Mijn opa is een enorme inspiratiebron geweest voor vele. Tegenwoordig bestaan er studies en mooie sjieke namen voor wat jij hebt gedaan: International bussiness development, entrepreneurship, strategisch partner/adviseur etc. etc. Deze ongeschoolde jongen die uit is gegroeid tot een intelligente man, voorbeeld, rolmodel, icoon door zelfstudie, door te leren van de beste waar jij je kennis vergaarde en door het leven te leven. Dit heeft hij ook weer overbracht. Hij leerde je om het beste uit het leven te halen door het maximale te halen uit je studie, ervoor te gaan voor een goede baan of uit te blinken als ondernemer. Hij leerde je om kansen en mogelijkheden te zien en deze te pakken.
De berichten na zijn overlijden die via social media naar alle kinderen, schoonzonen en schoondochters, kleinkinderen en achterkleinkinderen zijn gestuurd zijn overweldigend. Heel erg bedankt daarvoor. Het als familie zo fijn om gesteund te worden. Uw aanwezigheid hier en de belangstelling en medeleven van de afgelopen periode steunt ons en troost ons in het verdriet.
Tekst: Nazima Ramdin (kleindochter MD Ramzan Paloeloe).