R.I.P.: Irrfan Khan, ster van Slumdog Millionaire en Indiase films

Irrfan Khan 07-01-1967 / 29-04-2020

Irrfan Khan was een van de beste acteurs van de Indiase cinema en een van de meest succesvolle exportacteurs naar Hollywood.
Khan miste de looks voor een traditionele romantische Bollywood-hoofdrol, maar maakte naam als karakteracteur in de Hindi-cinema en in Hollywood-producties als Life of Pi, Slumdog Millionaire, Inferno, Spider-Man en Jurassic World.

Hij acteerde in meer dan 50 films, Hij won de national award voor de Bollywood film Paan Sing Tomar. Hj won 4 Filmfare Awards. Zijn debuut Bollywoodfilm was Salaam Bombay (1988). Zijn laatste film was Angrezi Medium (2020).

Diep introspectief en filosofisch van aard, sprak Khan openhartig en vaak controversieel over zowel zijn moslimreligie als de filmindustrie waarin hij werkte.”Ik heb altijd bezwaar tegen het woord Bollywood,” zei hij ooit tegen The Guardian. “Die industrie heeft zijn eigen techniek die niets te maken heeft met Hollywood. Het komt oorspronkelijk uit het Parsi-theater. Hollywood is te gepland. India heeft helemaal geen planning. Het is spontaner en informeler. India kan formeler zijn en Hollywood spontaner.”

In werkelijkheid kunnen maar weinig acteurs beweren dat ze beide genres onder de knie hebben, zoals Irfan Khan het had.

Zijn leven
Hij werd geboren als Sahabzada Irfan Ali Khan op 7 januari 1967 in het Rajasthan-dorp Tonk. De familie van zijn moeder was van koninklijke afkomst en zijn vader was een rijke, selfmade zakenman die een bandenbedrijf bezat.

Khan liet de “Sahabzada” uit zijn naam vallen, omdat dit naar het bevoorrechte verleden van zijn familie verwees – hij had het gevoel dat dit hem in de weg zou staan. Hij veranderde ook zijn naam van “Irfan” in “Irrfan” – niet om een nobel motief – maar simpelweg omdat hij de voorkeur gaf aan de manier waarop het klinkt.

Toen zijn vader stierf, schuwde hij de verwachting dat hij in de bandenindustrie zou gaan. Hij was vastbesloten acteur te worden, hoewel het geen toekomst was die zijn familie en vrienden voor hem hadden voorzien.

Acteur
“Niemand had kunnen denken dat ik acteur zou worden, ik was zo verlegen, zo mager. Maar het verlangen was zo intens.” In 1984 vroeg hij een beurs aan aan de National School of Drama in Delhi. Hij loog over zijn eerdere ervaring in het theater en stapte in.

Hij wilde graag in de film werken, maar zijn eerste rollen waren in Indiase soapseries. Met tientallen kabelkanalen – elk met meerdere dagelijkse huishoudelijke drama’s – was het werk gemakkelijk te vinden, maar artistiek onbevredigend.

Tien jaar lang kwam hij vast te zitten in honderden niet-inspirerende delen die “huisvrouwen uit de middenklasse volgden” op de Zee- en Star Plus-netwerken. Hij dacht serieus na over stoppen met acteren.

Doorbraak
Zijn doorbraak kwam in de Brits-Indiase film The Warrior. De film is opgenomen in de hoge Himalaya gebergten en de woestijnen van Rajasthan. Het was de eerste speelfilm van de Britse regisseur Asif Kapadia. Kapadia kon zich geen gevestigde Bollywood-ster veroorloven en was op zoek naar een getalenteerde onbekende. Khan speelde de gelijknamige krijgsheer die probeert het zwaard op te geven. De film won de Alexander Korda Award voor beste Britse film op de Baftas. Het kritische succes van The Warrior lanceerde zijn filmcarrière en de komende twee decennia zou hij maar liefst vijf of zes films per jaar maken.

“Ik probeer films te maken die een grotere impact hebben, die je aanspreken en die steeds weer bij je terugkomen nadat je ze hebt gezien. Ik geef de voorkeur aan films met een goede inhoud”, vertelde hij aan een interviewer.

In 2011 ontving hij de Padma Shri, de op drie na hoogste burgerlijke onderscheiding van India, voor zijn bijdrage aan de kunsten.

Ziekte
In 2018 werd bij hem de diagnose neuro-endocriene tumoren vastgesteld, die van invloed zijn op cellen die hormonen in de bloedbaan afgeven. In een tweet die Margaret Mitchell citeerde, auteur van Gone With The Wind, twitterde hij het nieuws filosofisch:
“Het leven is niet verplicht ons te geven wat we verwachten”, zei hij.

Hij zocht behandeling voor zijn ziekte in Londen en plaatste een gedicht voor zijn volgers op Instagram, wat aangaf dat zijn religie een belangrijke rol speelde bij het verwerken van de ziekte.

“God spreekt tot ieder van ons terwijl hij ons maakt, en loopt dan stilletjes in de donkerste nachten met ons mee.”

Irrfan Khan is 53 jaar geworden en laat een vrouw (Sutapa) en 2 zonen (Babil en Ayan) achter. Zijn moeder overleed 4 dagen voor zijn dood, door de Lockdown in India kon hij niet bij haar crematie zijn.

Rajen Bansie

De film Slumdog Millionaire won maar liefst 8 Oscars